Żywienie narybku
Pojęcie "pył" to zwyczajowa nazwa używana w akwarystyce określająca różnorodne, zooplanktonowe organizmy, które ze względu na niewielkie rozmiary stanowią podstawowy pokarm niezbędny do wychowu młodych ryb (narybku). Składa się on przede wszystkim z pierwotniaków, wrotków i innych drobnych bezkręgowców. Żywienie odgrywa bardzo ważną rolę w hodowli zwierząt wodnych. W przemysłowych wylęgarniach i akwakulturach stosuje się pokarm sztuczny, który dla larw ryb drapieżnych jest mało atrakcyjny i w konsekwencji może prowadzić do zaburzeń rozwojowych związanych z koniecznością zmiany behawioru. Ponadto układ pokarmowy wylęgu jest słabo wykształcony i przyjmowany pokarm jest słabo przyswajany. Uważa się, że obecność żywego pokarmu w diecie poprawia przyswajalność pokarmu dzięki enzymom trawiennym pochodzącym z przewodów pokarmowych ofiar. Jednym z najczęściej stosowanych żywych pokarmów dla najwcześniejszych stadiów rozwojowych jest Artemia. Jednak ze względu na stosunkowo duże rozmiary (min 425 µm) Artemia nie nadaje się do karmienia wylęgu drobnych ryb. Larwy niektórych cennych ryb słodkowodnych nie są w stanie efektywnie żerować na tak dużych ofiarach zaraz po wykluciu z jaj. Ponadto, jest to gatunek słonowodny, co bardzo ogranicza jego zastosowanie w hodowlach słodkowodnych, gdyż już po kilku godzinach po przeniesieniu do słodkiej wody aktywność Artemii jest znacząco ograniczona, przez co przestaje być postrzegana jako ofiara. W akwakulturach stosuje się też na masową skalę wrotki z rodzaju Brachionus. Badania dotyczące optymalizacji kultury wrotków Brachionus trwają od ponad 30 lat, jednak tego rodzaju masowe hodowle nadal mają wiele ograniczeń. Optymalne zagęszczenie wrotków Brachionus w hodowlach to 500 os/ml. Wrotki te są wrażliwe na podwyższone stężenia amoniaku, a także wymagają stosunkowo wysokiego stężenia tlenu, co podnosi koszt prowadzenia hodowli.
Rozwiązanie z UJ
Zespół naukowy z Instytutu Nauk o Środowisku, Wydziału Biologii Uniwersytetu Jagiellońskiego, opracował metodę hodowli wrotków z rodzaju Lecane. Ze względu na fakt, iż organizmy te związane są głównie ze środowiskiem dennym, wykazują większą odporność na niski poziom tlenu rozpuszczonego i podwyższone stężenie jonów amonowych. W hodowli, która jest chroniona patentem, uzyskiwane jest co najmniej 10-krotnie wyższe zagęszczenie w porównaniu do standardowych hodowli wrotków z rodzaju Brachionus. Ponadto, przez lata badane były różne modyfikacje składu pokarmu dla wrotków. Zespół naukowy jest w posiadaniu know-how dotyczącego zbilansowanego schematu żywieniowego hodowli gwarantującego uzyskanie w krótkim czasie dużej ilości wrotków o bardzo wysokiej jakości odżywczej. Karmione odpowiednio zbilansowanym pokarmem bogatym m.in. w witaminy i kwasy tłuszczowe stają się niezwykle cennym pożywieniem dla młodych ryb i poprawiają ich kondycję. Hodowla jest dopracowywana pod względem uzyskanego zagęszczenia (ponad 5000 os/ml) oraz czystości hodowli. Wrotki jako organizmy zdolne do odżywiania się biofilmem i detrytusem, mogą pełnić rolę naturalnych czyścicieli zbiorników hodowlanych co stanowi ich dodatkową zaletę. Ze względu na krótki cykl życia, łatwość i szybkość reprodukcji oraz genetyczną homozygotyczność, wykorzystywane są jako materiał badawczy m.in. w badaniach toksykologicznych, biomedycznych, ewolucyjnych, oraz ekologicznych.
Centrum Transferu Technologii CITTRU UJ poszukuje podmiotów zainteresowanych zastosowaniem wrotków z rodzaju Lecane jako pokarm dla narybku i w hodowlach innych zwierząt.
Dotychczas wrotki uzyskane zgodnie z opracowaną metodą testowane były jako pokarm dla narybku dla wylęgu boleni oraz dla danio pręgowanego (Danio rerio). Narybek karmiony żywym pokarmem wykazywał wyraźnie wyższą przeżywalność i żywotność. Ponadto, zespół naukowy od lat współpracuje z instytucjami naukowymi w kraju i za granicą i dostarcza wrotki jako pokarm dla niesporczaków i modelowych szczepów Danio rerio.
