Przedmiotem oferty jest urządzenie do nieinwazyjnego wykrywania substancji niebezpiecznych, takich jak niewybuchy, miny, gazy bojowe itp., w środowisku wodnym za pomocą wiązek neutronów.

Stosowane obecnie metody wykrywania substancji niebezpiecznych w środowisku wodnym opierają się głównie na wykorzystaniu sonarów oraz pomiarach magnetometrycznych. Nie pozwalają one na określenie rodzaju substancji, a stopień zagrożenia oceniany jest głównie na podstawie zarejestrowanego kształtu badanego przedmiotu. Powoduje to konieczność dodatkowej weryfikacji każdego potencjalnego zagrożenia przez wykwalifikowanego człowieka. Metody te są szczególnie mało skuteczne w poszukiwaniu pozostałości wojennych, w szczególności gazów bojowych zatopionych np. w Morzu Bałtyckim, a także w ochronie infrastruktury offshore (np. platformy wiertnicze).

Wspomnianych wcześniej wad nie ma rozwijany na Uniwersytecie Jagiellońskim detektor substancji niebezpiecznych w wodzie SABAT, pozwalający na nieinwazyjne i zdalne określenie składu chemicznego skanowanych przedmiotów. Urządzenie to wykorzystuje wiązki neutronów do aktywacji atomów badanej substancji, które po naświetleniu tym promieniowaniem emitują kwanty gamma. Każdy izotop emituje promieniowanie o charakterystycznej dla siebie energii, które SABAT rejestruje za pomocą nowoczesnego detektora scyntylacyjnego. Pomiar liczby oraz energii rejestrowanych kwantów gamma pozwala na określenie składu pierwiastkowego badanej substancji. Ze względu na dużą przenikliwość zarówno neutronów jak i kwantów gamma detektor SABAT umożliwia zdalne i nieinwazyjne skanowanie bez konieczności dodatkowej weryfikacji. Ponadto, dzięki zastosowaniu prowadnic dla neutronów i kwantów gamma oraz zmiennej geometrii urządzenia, pozwala ono na uzyskanie tomograficznego obrazu gęstości substancji w podejrzanym obiekcie.

Zalety technologii:

√ nieinwazyjne identyfikowanie substancji na dnie mórz, jezior i rzek bez konieczności ich wydobycia;

√ możliwość uzyskania tomograficznego obrazu gęstości substancji w podejrzanym obiekcie;

√ detekcja oraz identyfikowanie substancji niebezpiecznych znajdujących się głęboko pod powierzchnią dna.

Zaproponowany detektor znajduje zastosowanie w:

√ nieinwazyjnym wykrywaniu materiałów niebezpiecznychzarówno na lądzie jak i w środowisku wodnym;

√ monitorowaniu stanu jakości wód mórz, jezior i rzek pod kątem niebezpiecznych pozostałości wojennych;

√ monitorowaniu obiektów hydrotechnicznych oraz off-shore pod kątem zagrożeń terrorystycznych.

Oferowane rozwiązanie jest przedmiotem ochrony patentowej w Polsce i za granicą. Dalsze prace nad jego rozwojem prowadzą naukowcy z Wydziału Fizyki, Astronomii i Informatyki Stosowanej Uniwersytetu Jagiellońskiego. Obecnie Centrum Transferu Technologii CITTRU poszukuje podmiotów zainteresowanych komercyjnym wykorzystaniem opisanej technologii, poszukuje również partnerów do wspólnych projektów badawczo-rozwojowych obejmujących powyższą tematykę badawczą.